تفاوت کابل STP و UTP شاید در ظاهر به یک سری موارد جزئی بستگی داشته باشد؛ ولی همین موارد، منجر به تفاوت‌های زیادی در کاربرد و حتی هزینه نهایی این دو محصول می‌شود. این دو به عنوان یک کابل ارتباطی عمل کرده و برای تجهیزات الکتریکی، اتصال امن و مطمئنی را ایجاد می‌کنند. کابل شبکه STP و UTP در نگاه اول دقیقاً شبیه به هم هستند؛ به همین جهت، بیشتر افراد این دو را یکی می‌دانند. در این مقاله سعی شده به ویژگی‌ها و تفاوت کابل STP و UTP پرداخته شود.
کابل UTP چیست؟
تعدادی کابل‌ها وجود دارند که سیم‌های رسانا در آن‌ها دو به دو به هم بافته شده‌اند و هیچ شیلدی ندارند. عبارت Unshielded Twisted pairs یا به صورت مخفف UTP، بیانگر چنین کابلی است. البته امروزه یکی از روش‌های رایج ساخت کابل، به صورت پیچش جفت سیم‌های بدون محافظ و شیلد است.
در این نوع کابل، هشت سیم رسانا اغلب از جنس مس در نظر گرفته می‌شود. این سیم‌ها، تک به تک با ماده‌ای عایق پوشانده می‌شوند. سپس دو به دو این هشت سیم به هم پیچ می‌خورند و در نهایت به چهار زوج سیم تبدیل می‌شوند. ماده عایقی که با آن هر سیم پوشش داده می‌شود، دارای رنگ متفاوتی است. این رنگ‌های مختلف برای تعیین سیم‌های رسانای مشخص به کار گرفته می‌شوند. به عبارتی با این رنگ‌ها مشخص می‌شود که کدام سیم‌ها زوج یکدیگر قرار می‌گیرند و در یک باندل بزرگ‌تر، ارتباط آن‌ها با دیگر سیم‌ها به چه صورت است.
پیچش سیم‌ها در کابل UTP بسیار مهم است. این پیچش، اساس خنثی‌سازی نویز و کاهش تداخل امواج را تشکیل می‌دهد. تداخل امواج الکترومغناطیسی و رادیویی باعث تخریب سیگنال می‌شود. نویز، زمانی به وجود می‌آید که دو سیم به موازات یکدیگر باشند. در این صورت سیمی که نزدیک به منبع قرار گرفته، افزایش سطح ولتاژ یا اختلاف پتانسیل خواهد داشت.
همچنین برای اینکه تداخل بین زوج سیم‌ها کاهش یابد، تعداد پیچش یا تابیدن زوج سیم‌ها اهمیت بالایی دارد. در کابل‌هایی که در رده‌های بالاتر قرار می‌گیرند، از یک پرکننده استفاده می‌شود. کابل UTP، برای اتصال، به یک سری کانکتورها نیاز دارد. برای مثال کانکتور تلفن و کابل‌های شبکه با یکدیگر متفاوت هستند.
در کابل UTP، رسانه و اندازه کانکتور کوچک در نظر گرفته می‌شود. تفاوت کابل STP و UTP را در سرعت و طول نیز می‌توان در نظر گرفت. حداکثر طول کابلی که به کار برده می‌شود، کوتاه و در حدود 100 متر است. سرعت و توان عملیاتی بین 10 تا 1000 Mbps متغیر است.
کاربرد کابل UTP
کابل شبکه UTP، در انتقال داده‌ها بسیار موفق عمل می‌کند؛ چراکه داده‌ها را در یک سری بخش‌های معین کدگذاری و دسته‌بندی می‌کند. کابل UTP به دلیل دارا بودن اندازه قطر خارجی کوچک در حدود 0.43 سانتی‌متر، مزایای زیادی در زمان نصب دارد. در بسیاری از معماری‌های شبکه‌های بزرگ و همچنین نصب شبکه در سازه‌های قدیمی، استفاده از کابل UTP، گزینه مناسبی به نظر می‌رسد. UTP، نرخ انتقال داده بیشتری نسبت به دیگر کابل‌ها دارد و به جرأت می‌توان گفت که پرسرعت‌ترین کابل بر پایه مس است. تفاوت کابل STP و UTP در مقایسه قیمت‌ها نیز مشخص می‌شود. UTP قیمت کمتری نسبت به سایر کابل‌ها دارد.
کابل STP چیست؟
کابل STP به کابل دارای شیلد گفته می‌شود. STP، مخفف عبارت Shielded Twisted Pair است. در این نوع کابل، چهار رشته سیم زوج و به عبارتی هشت سیم وجود دارد که دو به دو به هم بافته شده‌اند. در STP، هر کدام از زوج سیم‌های به هم بافته شده، بر روی خود یک پوشش اضافی یا فویل دارند. این پوشش که با نام شیلد شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از سیم‌های رسانا را در خود جای می‌دهد. یکی از دلایل تفاوت کابل STP و UTP به‌کارگیری شیلد است. با وجود چنین پوششی، اثر نویز و اختلال الکترومغناطیسی به کمترین مقدار می‌رسد. در نوع ویژه این کابل که SFTP خوانده می‌شود، مجموعه چهار زوج سیم در یک محافظ بافته شده، مشترک هستند.
پوشش حفاظ کابل STP، رسانا است. جنس حفاظی که کابل STP در آن جای می‌گیرد، فلز به هم تابیده شده یا فویل است. فلز حفاظت مؤثرتری دارد، ولی باعث افزایش هزینه، وزن و اندازه کابل می‌شود. اگر حفاظ از جنس فویل باشد، به کابل STP گاهی اوقات FTP یا ScTP نیز می‌گویند. کابل STP را بر پایه جنس حفاظ به چند دسته تقسیم می‌کنند.
حال ببینیم این کابل چگونه نویزهای مزاحم را حذف می‌کند. این کابل اگر به درستی به زمین وصل شود، نویزهایی را که در اطراف آن وجود دارند، به جریان تبدیل می‌کند. این جریان، به هنگام انتقال به سیم‌های رسانای داخلی، تبدیل به چند جریان مساوی و مخالف می‌شود؛ در نتیجه، جریان‌های به وجود آمده اثر یکدیگر را خنثی می‌کنند و در نهایت شاهد هیچ نویزی نخواهیم بود.
همچنین وجود چنین پوشش فلزی باعث جلوگیری از رخ دادن پدیده Crosstalk (هم‌شنوی) می‌شود. این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال ارسال شده روی یک مدار یا کانال، به صورت ناخواسته روی مدار یا کانال دیگر اثر منفی بگذارد. این اثر در هنگام مکالمات تلفنی روی خطوط تلفن قدیمی و شنیدن صدای فرد دیگر ممکن است به وجود آید.
کاربرد کابل STP
کابل STP در شبکه‌هایی که نیاز به سرعت بالا دارند، گزینه ایده‌آلی محسوب می‌شود. با چنین کابلی، انتقال بسیار ایمن است. برای اینکه بتوان از فایل‌های چندرسانه‌ای استفاده کرد، به‌کارگیری کابل STP راه‌حل خوبی به نظر می‌رسد. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و با توجه به نیازهایی که در آینده ممکن است به وجود آیند، این کابل پاسخ‌گوی چنین نیازهایی خواهد بود.
بررسی تفاوت کابل STP و UTP
تفاوت کابل STP و UTP در این است که در STP هر زوج سیم، داخل یک شیلد از جنس فلز یا فویل قرار می‌گیرند. در کابل UTP فقط یک شیلد وجود دارد و از کل کابل محافظت می‌کند. رایج‌ترین کابل ارتباطی در حال حاضر، UTP است. این کابل برای انتقال سیگنال صوتی و داده بسیار مناسب محسوب می‌شود. به همین دلیل، برای برقراری ارتباط بین خطوط تلفن از این کابل استفاده می‌کنند.
دیگر تفاوت کابل STP و UTP این است که کابل STP از تداخل امواج الکترومغناطیسی جلوگیری می‌کند. در اطراف این کابل یک محیط رسانا با پتانسیل صفر وجود دارد که از نفوذ میدان‌های مغناطیسی متغیر جلوگیری می‌کند. وجود چنین میدان‌هایی باعث القای جریان در خطوط انتقال می‌شود و این به دلیل کوپل شدن میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی در امواج الکترومغناطیسی است. پارامتر مقاومت فیزیکی و کیفیت، دیگر تفاوت کابل STP و UTP در نظر گرفته می‌شود و این دلیلی است که در بیشتر اتصالات شبکه‌ای از STP استفاده می‌کنند.
کابل UTP را انتخاب کنیم یا STP ؟
در این مطلب با دو نوع کابل رایج در عصر حاضر آشنا شدیم و پی به تفاوت کابل STP و UTP بردیم. کابل UTP در موقعیت‌هایی که تجهیزات الکتریکی زیادی در محیط نباشد، گزینه مناسبی است؛ چراکه در این محیط‌ها، میزان تداخل الکترومغناطیسی بالا نیست و نیازی به استفاده از کابل STP که دارای لایه محافظتی است و از تداخلات الکترومغناطیسی بالا جلوگیری می‌کند، نخواهد بود. با این تفاسیر بهتر است در خانه‌ها، شرکت‌ها و ادارات کوچک از کابل UTP استفاده شود.
همچنین اگر بخواهیم هزینه‌ها را مقایسه کنیم، کابل UTP نسبت به کابل STP دارای قیمت پایین‌تری است. به دلیل عدم وجود شیلدی از جنس فلز یا فویل، هزینه نهایی در این کابل کمتر می‌شود. از دیگر سو، کابل UTP چون شیلد اضافی ندارد، دارای خاصیت انعطاف‌پذیری بالا و همچنین نسبت به STP، باریک‌تر است.
